تالاب گمیشان

تالاب گمیشان ، در شمال غرب بخش گُمیشان از توابع شهرستان بندر تركمن واقع شده است. ضلع جنوبی تالاب به رودخانه گرگان‌رود، ضلع شمالی آن به مرز ایران و تركمنستان، ضلع غربی آن به دریای خزر و شرق آن به دشت گمیشان متصل است و حدود ۷ كیلومتر نیز در خاك كشور تركمنستان امتداد دارد. بخش شمالی تالاب گمیشان به علت دارا بودن شرایط مطلوب به‌ عنوان منطقه حفاظت شده معرفی و در فهرست تالاب‌های بین‌المللی در كنوانسیون رامسر قرار گرفته است.

تالاب گمیشان، یك تالاب بین المللی است كه حدود ۱۷۷۰۰ هكتار وسعت دارد. میانگین عمق آن ۱.۵ متر است كه البته حدود ۵ كیلومتر از آن به دلیل تغییرات اقلیمی خشك شده است.تالاب از سمت شمال، به مرز تركمنستان می‌رسد . از سمت جنوب، به گرگان رود متصل است و در غرب خود تپه‌های شنی را دارد كه تالاب را از دریای خزر جدا می‌كنند و در شرق، دشت گمیشان دیده می‌شود كه زیستگاه گیاهان شورپسند است.

گونه های جانوری و گیاهی

این تالاب، به دلیل گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری كه در خود دارد، یك ذخیره‌گاه مهم ژنتیكی محسوب می‌شود.تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های ملایم، شرایط زندگی برای ۱۱۶ گونه گیاهی را در این منطقه فراهم كرده. بیشتر این گیاهان، مناسب مناطق شورپسند و تالابی هستند.اما جذاب‌ترین بخش تالاب، تنوع گونه‌های جانوری آن است. انواع مختلف ماهی‌ها، نرم‌تنان، سخت‌پوستان، دوزیستان، پرندگان و خزندگان این اكوسیستم را منحصر به فرد می‌كند. تالاب گمیشان به خصوص به خاطر گونه‌های متنوع پرندگانش معروف است. نزدیك به ۸۰ گونه از پرندگان در این تالاب زندگی می‌كنند كه از آن‌ها می‌توان به كشیم، اردك سر حنایی، سنقر خاكستری، سارگپه، چكاوك كاكلی، آبچلیك، چرخ ریسك دم دراز و عقاب شاهی اشاره كرد. پلیكان پا خاكستری، چنگر، قوی گنگ، فریادكش و فلامینگو از گونه‌های بسیار نادر این تالابند.

۲۰ گونه هم در این تالاب تا به حال شناسایی شدند. بعضی از این ماهی‌ها ارزش اقتصادی هم دارند.۱۴ هكتار از وسعت تالاب منطقه‌ی شكار ممنوع است. اگر بخواهید از این منطقه بازدید كنید، باید از مجوز كتبی از سازمان محیط زیست گلستان داشته باشید كه به راحتی هم به كسی داده نمی‌شود!

گل فشان

پدیده جالبی كه در این منطقه وجود دارد و نظیر آن را كم در ایران پیدا می‌كنیم، گِل‌فشان است. این پدیده‌ی طبیعی كم‌یاب، در شرایطی به وجود می‌آید كه گل و لای از اعماق زمین به بیرون فوران كند. این فوران گل باعث به وجود آمدن ساختمان‌هایی تا ارتفاع ۳۰۰-۵۰۰ می‌شود. این گل‌ها سرد هستند و جای نگرانی نیست، حتی می‌توانید در آن شیرجه بزنید! گل‌فشان قارنیاق و نفتیجه، در این منطقه قرار دارند. یكی از ویژگی‌های جالب گل‌فشان‌ها این است كه اگر روی گل و لای‌هافندك بگیرید، آتش می‌گیرند.

تالاب گمیشان برای اهالی این منطقه از نظر اقتصادی خیلی با‌ارزش است. صید ماهی، شكار پرندگان آبزی، چرای دام‌ها و همچنین كاشت محصولاتی مثل گندم و پنبه از فعالیت‌های اقتصادی ساكنین این منطقه است.

بهترین فصل بازدید از تالاب گمیشان

برای انتخاب بهترین زمان سفر به تالاب گمیشان، علاوه بر شرایط آب و هوایی، باید مسئله‌ی دیگری را هم در نظر بگیرید و آن فصل مهاجرت پرندگان است. خیلی از گردشگران از تعطیلی‌های بهار و تابستان استفاده می‌كنند و به دیدن تالاب گمیشان می‌روند. با وجود این كه تالاب در همه‌ی فصل‌ها دیدنی‌های جالب خودش را دارد، اما اگر می‌خواهید علاوه بر لذت بردن از زیبایی‌های طبیعت، سفرتان كمی رنگ و بوی علمی هم به خودش بگیرد، از آبان ماه تا اواخر اسفند كه فصل مهاجرت پرندگان به این تالاب است، می‌تواند بهترین زمان سفر به تالاب باشد. در این فصل گونه‌های بسیار نادر و در حال انقراض از سمت مناطق سردسیر روسیه به تالاب گمیشان پناه می‌آورند كه باعث به وجود آمدن صحنه‌های خیلی زیبایی می‌شوند. حتما قبل از سفر شرایط آب و هوایی منطقه را بررسی كنید تا از بازدیدتان بیشترین استفاده را بكنید.

نحوه دسترسی

برای بازدید از تالاب بین المللی گمیشان، باید به شهرستان گمیش تپه گلستان بروید. گمیش تپه، در ۲۰ كیلومتری شمال بند رتركمن و نزدیك به مرز ایران و تركمنستان قرار دارد. اگر از سمت گرگان حركت می‌كنید، باید از طریق میدان بسیج وارد بزرگراه ۷۰ آسیا بشوید. وقتی به كردكوی رسیدید، می‌توانید از طریق جاده‌ی كردكوی- بندر تركمن مستقیما به بندر بروید. اگر می‌خواهید همچنان از بزرگراه استفاده كنید مسیرتان طولانی‌تر می‌شود. بعد از آن از بندرتركمن به گمیش تپه بروید و مسیرتان را ۱۰ كیلومتری شمال گمیش تپه ادامه بدهید تا محیط بانی تالاب را ببینید. اگر اتومبیل شخصی ندارید، بهتر است دنبال یك تور بازدید از تالاب گمیشان بگردید تا هم در هزینه‌ی سفر صرفه جویی كنید و هم بتوانید اطلاعات زیادی راجع به تالاب از راهنمای تور كسب كنید.

پیشنهاد ویژه

متاسفانه در روز‌های آخر هفته، جمعیت زیادی از شكارچیان به این منطقه می‌آیند. شكار‌های بی‌رویه، به محیط زیست این منطقه آسیب جدی می‌رساند.
یكی از ویژگی‌های جالب تالاب گمیشان كه هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌كند، تداخل آب شور و شیرین در این تالاب است. این ویژگی، فرصت مناسبی برای پرورش ماهی‌ است. ماهی‌گیری هم از تفریحات محبوب بازدید‌كنندگان این تالاب زیباست.
ماهی‌گیری در تالاب خیلی از اهالی این منطقه از راه ماهی‌گیری در تالاب گمیشان درآمد‌زایی می‌كنند.
یكی از تفریحاتی كه در كنار تالاب می‌توانید داشته باشید، برگزار كردن یك پیك نیك صمیمی است. زمین‌های صاف اطراف، فضای خوبی برای بازی‌های گروهی هستند. حتما دوربین عكاسی همراه خود ببرید تا هم از پرندگان و صحنه‌های طبیعی زیبایی كه می‌بینید و هم از جمع گرم‌تان عكس‌های خاطره‌انگیزی را ثبت كنید.